3 yıllık görev süresi 1 Eylül’de sona erecek olan ABD’nin Ankara büyükelçisi Jeff Flake, Ankara’da bir grup diplomasi muhabiriyle bir araya geldi.
Flake, esir takası ve F-16 sürecine ilişkin dikkat çeken değerlendirmelerde bulundu.
Görev süresini, Ankara’ya geldikten kısa bir süre sonra Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla başlayan savaşın belirlediğini kaydeden Flake, Montrö Sözleşmesi’nin uygulanmasıyla Rusya’nın ikmal yapmasının ve Karadeniz’e ek varlıklar yerleştirmesinin engellendiğini söyledi.
ABD-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNE ATIF YAPTI
“Türkiye’nin özellikle NATO için vazgeçilmez bir müttefik olduğunu tekrar tekrar gösterdiğine inanıyorum” diyen Flake, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılmak için yaptığı başvuru sürecine atıfta bulundu.
Büyükelçi Flake, Türkiye ve ABD ilişkilerinin iyi olduğunu ve daha da iyi gideceğini belirtti.
ABD ile 40 milyar doları olan ticaret hacminin 100 milyar dolara ulaşması gerektiğini ifade eden Flake, “Birkaç yıl sonra bizi oraya ulaştıracak bir yörüngede olacağız” diye konuştu.
“İLİŞKİLERİMİZ AÇISINDAN BÜYÜK DEĞİŞİMLER GÖRMEYECEĞİZ”
ABD’de 5 Kasım 2024 tarihinde yapılacak seçimlere değinen Flake, yönetimde bir değişiklik olursa ne olacağı konusunda pek çok spekülasyon olduğunu dile getirdi.
Flake, “İster Cumhuriyetçiler ister Demokratlar iş başında olsun, şunu söyleyebilirim ki Kongre, dış politikada da önemli bir rol oynadığı için bir tür dengeleme görevine sahip. Yönetimler arasında büyük değişimler görmezsiniz. Elbette her yönetimin bazı öncelikleri olacaktır. Hangi yönetim gelirse gelsin, ilişkilerimiz açısından büyük değişimler görmeyeceğiz” ifadelerini kullandı.
F-16 SÜRECİ
Büyükelçi Flake, Türkiye’ye 40 adet yeni F-16 ve 79 adet modernizasyon kiti satışına ilişkin Kongre bildiriminin yapıldığı ve anlaşmanın imzalandığını belirterek, “Bunların hepsi tamamlandı, ancak Lockheed Martin ve diğer tedarikçilerle anlaşma mektubunun imzalanması ve Türkiye’nin onlarla yerel içerik ve sanayileşme ve bazı parçaların nasıl, nerede üretileceği ve nasıl teslim edileceği konusunda müzakere edilmeli. Türkiye ile Lockheed Martin ve diğer bazı tedarikçiler arasında görüşmeler bir süre daha devam edecek” diye konuştu.
“S-400 MESELESİ ÇÖZÜLÜRSE F-35 SATABİLİRİZ”
“Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi alması ve izleyen süreçte F-35 müşterek taarruz uçağı programından çıkartılmasına” ilişkin soru üzerine Büyükelçi, şu yanıtı verdi:
Odak noktamız tabii ki F-16 oldu ama Türkiye’nin yeniden F-35 satın alabilecek bir konumda olmasını çok istediğimizi sürekli dile getirdik. Türkiye’nin F-35 konsorsiyumuna geri dönüp dönmeyeceği sadece ABD’nin değil, diğer konsorsiyum üyelerinin de verebileceği bir karar. Ancak bu gerçekleşmeden önce S-400 meselesine bir çözüm bulunması gerekiyor. Bu konuda ciddi görüşmelerin yapılacağını ümit ediyoruz.
“SİVİL KAYIPLARINI AZALTMALARI İÇİN HER FIRSATTA TEŞVİK EDİYORUZ”
İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana devam eden saldırılarına ilişkin Flake, İsrail’i Hamas’ın saldırılarına karşılık verirken sivil can kayıplarını azaltmaya çalışması için teşvik ettiklerini öne sürdü.
İsrail’in ABD’nin müttefiki olduğunu söyleyen Flake, “Kendilerini savunma hakkına sahip olduklarına inanıyoruz. Sivil kayıplarını azaltmaları için onları her fırsatta teşvik ediyoruz ve ateşkes sağlanması için Türkiye ve diğer ülkelerle birlikte çalışıyoruz. Özellikle Türkiye’nin rolünü memnuniyetle karşılıyoruz” ifadelerini kullandı.
İSRAİL’İN GAZZE’DKEİ SALDIRILARI
Flake, İsrail’e yapılan askeri yardımların ateşkese katkı sağlayıp sağlamayacağı konusunda ise, “Askeri satışların büyük bir kısmının savunma amaçlı olduğunu, Demir Kubbe’nin bir parçası olduğunu, İsrail’in örneğin İran’dan gelen füzelerin neredeyse tamamını püskürtebildiğini söylemeliyim” dedi.
Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’nin, İran’ın seçilmiş Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’nın yemin töreni için gittiği Tahran’da uğradığı suikast sonucu hayatını kaybetmesi ve İran’ın İsrail’e yapması olası misilleme saldırıya ilişkin Büyükelçi Flake, “Ateşkes sağlayabilirsek misilleme ihtimalinin azalacağını düşünüyorum. Şu anda planlanan müzakerelerde ateşkes sağlanamasa bile, yine de bir tırmanma görmeyeceğimizi umuyoruz. Hiç kimsenin İran üzerinde tam bir kontrole sahip olmadığını garanti edemeyeceği bilindiği için tüm ortaklarımızı ikna etmeye çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
“TÜRKİYE, İRAN KONUSUNDA ÇOK DAHA FAZLA DENEYİME SAHİP”
İran’ı gerilimi düşürmeye ikna edilmesi konusunda Türkiye’den nasıl bir geri dönüş alındığına yönelik bir soruya Flake, “Türkiye de dahil olmak üzere tüm müttefiklerimizden, İran ile ilişkisi olan herkesten bu ilişkiyi kullanarak gerilimi düşürmeye çalışmalarını istiyoruz. Bunun başarılı olup olmayacağını, bölgeye kendi varlıklarımızı gönderip göndermeyeceğimizi bilmiyoruz. Bence Türkiye, İran konusunda çok daha fazla deneyime sahip, belki de bizden daha farklı anlayışlara sahip” yanıtını verdi.
“TÜRKİYE’NİN ABBAS’I AĞIRLAMASI HARİKA”
Filistin Devlet Başkanı Abbas’ın Türkiye ziyareti ve TBMM Genel Kurulu’nda yapacağı konuşmaya davet edilip edilmediğinin sorulması üzerine, “Programa katılıp katılamayacağımızdan emin değilim. Ancak Filistin Yönetimi’ni, Filistin Yönetimi ile ilişkileri kesinlikle destekliyoruz ve ileride büyük bir role sahip olmalarını sağlamaya çalışıyoruz. Türkiye’nin Abbas’ı ağırlamasının harika olduğunu düşünüyorum.” diye konuştu.
“MİT MÜKEMMEL BİR İŞ ÇIKARDI”
Ankara’da 1 Ağustos’ta Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) koordinasyonunda ABD, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus’un cezaevlerinde bulunan toplam 26 kişinin karşılıklı değişimini içeren casus takasına ilişkin Flake, “Türkiye’nin çok profesyonel bir bürokrasisi var ve MİT, takas kapsamında mükemmel bir iş çıkardı. Başka bir ülkenin bunu Türkiye gibi başarabileceğinden emin değilim. Lojistik açıdan gerçekten profesyonelce, harika bir iş çıkardılar” değerlendirmesini yaptı.