MİTHAT YURDAKUL- Çok büyük kısmı ithalatla gelen elektrikli ve elektronik eşyanın geri kazanımı için mevzuatta revizyona gidiliyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın taslağına göre, internetten elektronik eşya satanlar da tüketicinin istemesi halinde, sattıkları ürünün muadili olan eski cihazı, tüketicinin adresinden teslim alacak.
Elektronik üreticileri, yılda en az iki kez her marka ve model için eskiyen ürünleri geri almak için sosyal medyadan kampanya düzenleyecek.
Bakanlığın yönetmelik değişikliği taslağına göre, elektrikli ve elektronik eşyaların yeniden değerlendirilmesi için bir dizi yeni çalışma yapılacak.
Klima, elektrikli süpürge, televizyon, dizüstü bilgisayar, lamba, çamaşır makinesi, cep telefonu, fırın gibi pek çok cihazı kapsayan düzenlemeye göre Çevre Bakanlığı, elektrikli ve elektronik eşya işleme tesislerine çevre lisansı verecek, lisanslı firmalar atık elektronik cihazların geri dönüşümünü sağlayacak.
Sosyal medya duyurusu
Elektrikli eşyaların üretimi, toplanması, işlenmesi süreçlerini izleyecek olan bakanlık, kısıtlama ve yasaklama dahil gereken tedbirleri alabilecek.
Taslağa göre, elektrikli – elektronik ürünleri üretenler, atık olduktan sonra kolayca parçalanmasını, ayrıştırılmasını, yeniden kullanıma hazırlanmasını, geri dönüşümünü kolaylaştıracak malzeme ve parçaları kullanacak; uzun ömürlü, tamir edilebilir, yeniden kullanılabilir ve iyileştirilebilir ürünler tasarlayacak.
Elektronik üreticileri, yılda en az iki kez her marka ve model için eskiyen ürünleri geri alma kampanyaları düzenleyerek, sosyal medyadan kamuoyuna duyuracak.
Markaya bakmadan evden alınacak
Elektronik eşyanın dağıtımını yapanlar, kargoyla yeni bir ürün sattıklarında, tüketici tarafından talep edilmesi aynı elektronik ürünün eskisini, nakliye ve ilave ücret istemeden tüketicinin evinden alacak.
Bu kapsamda satılan ürünle aynı tipte ve işlevde olan ürünler; markası, modeli ve üreticisine bakılmaksızın adreslerden toplanacak. Elektronik eşya distribitörlerinin internet sitelerinde, atık elektronik eşyaların nasıl toplanacağı, biriktirileceği ve yeniden kullanılacağına yönelik bilgi verilecek.
Cep telefonunda eskiye kampanya
Eskimiş elektronik eşyaların yenileriyle değiştirilmesi için, şirketler bazında bazı kampanyalar da yürütülüyor.
Bu kapsamda, Teknosa ve Hepsiburada, Mediamarkt, Türk Telekom, Turkcell gibi firmalar, eski cep telefonlarını getirenlerin, fiyat farkı ödeyerek yenisini alabilmesini sağlıyor.
Eski cihazlarının marka ve modelini firmalara ileten tüketiciler, hangi koşullarda yeni model ürünlere sahip olacaklarını öğrenebiliyor.
Eski telefonlar kargo yoluyla da gönderilebiliyor. Eski – yeni cihaz değişimi farklı markalar arasında da yapılabiliyor. Farklı markadaki eski telefonunu verenler, iPhone cihaz alabiliyor. Bu şekilde örneğin iPhone 12 serisi bir telefonda 13 bin liraya kadar indirim sağlanabiliyor.
Yabancı markaya temsilci zorunlu
Üretici kayıt numarası olmayan elektronik ürün firmaları, internetten satış yapamayacak. Elektrikli ve elektronik eşya üreticileri tarafından depozitolu olarak ürün satılabilecek.
Elektrikli – elektronik eşya üreticileri tarafından, piyasaya arz edilen ürünler için geri kazanım katılım payı ödenmesinde bu depozitolar finansal garanti olarak kabul edilebilecek.
Taslağa göre, elektikli – elektronik ürünün Türkiye dışındaki üreticiler tarafından internet gibi yollarla Türkiye’de piyasaya arz edilebilmesi için, yabancı üretici tarafından Türkiye’de temsilci atanması zorunlu olacak.