Milliyet.com.tr/ Anne-babadan miras kalan, mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait olan ve iki yıl boyunca kullanılmayan arazilerin kiralanmasına ilişkin karar Resmi Gazede’de yayımlandı. Buna göre tarım arazileri Bakanlıkça kiraya verilecek. Peki süreç nasıl işleyecek? Kiraya verilecek araziler internetten duyurulacak. Peki bu arazilere rağbet olur mu?
Konuyla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye değerlendiren Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı: “Yasal düzenlemelerimizde Toprak Koruma ve Arazi Koruma Kanunu adında bir kanun var. Bu kanunun asıl amacı tarım arazilerinin daha etkin ve verimli kullanılmasıyla alakalı düzenlemeleri içeriyor.
Kanun tarım arazilerinin geliştirilmesini, arazilerin büyüklüklerinin belirlenmesini, miras sonrası bölünmelerinin önlenmesini, sürdürülebilir kalkınma modellerine uygun bir şekilde kullanılmasını amaçlıyor. Bu amaçlar çerçevesinde mirasa konu tarımsal araziler başta olmak üzere ekilmeyen, dikilmeyen tarım arazilerinin daha etkin ve verimli kullanımı amacıyla bir düzenleme yapıldı.
‘BAKANLIK TARAFINDAN SEZONULUK KİRAYA VERİLECEK’
Düzenleme dün itibarıyla Resmi Gazete’de yayımlandı. Üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazileri Bakanlıkça sezonluk olarak kiraya verilecek. İki yıl süreyle işletilmeyen ve kiralayan tarafından da kullanılmayan yerler olacak. Bakanlık burada bir aracılık işlemi yapacak. Kiralanacak arazileri Bakanlık çeşitli komisyonlarla tespit edecek, buraya kiracı bulacak, taraflar arasında bir kontrol görevi üstlenecek. Bir nevi emlak aracılık işlemleri yapacak.
‘DEVLET ARAZİLERİ KAPSAM DIŞINDA’
Bu sayede işlenmeyen tarım arazilerinin kiraya verilmesi yoluyla tarımsal üretime kazandırılması sağlanacak. Devlet arazileri bu kapsamın dışında. Mülkiyeti özel kişilere ait olanlar bu çerçevede değerlendirilecek.
İŞTE 3 AŞAMADA KİRALAMA SÜRECİ!
Süreci üç aşamada değerlendirebiliriz. Öncelikle il ve ilçe düzeylerinde arazi kiralama komisyonları oluşturulacak. Bu komisyonlar işlenmeyen arazileri tespit edecek ve bu arazilerin kiralama işlemlerini yürütecek. Kiralanacak arazileri tespit ederken, uydu görüntülerinden, coğrafi bilgi sistemlerinden kontroller yapacaklar. Kiralamaya da uygun hale getirecekler. ‘Mal sahibi kimdir, ne tür tarıma elverişlidir?’ bunlara bakılacak. Dikili ve örtü altı tarım arazileri bu kiralamalara dahil edilmeyecek.
İkinci aşamada bunlar tespit edildikten sonra kiralama süreci olacak. Arazilerin kiralanmasında oradaki toprak değerlerinin, kira rayiçleri üzerinden değerlendirmeler yapılacak. ‘Orada daha önce kiraya verilmiş yerler var mı? Bu araziden ne tür ürün elde edilebilir?’ gibi değerlendirmeler yapılacak.
KİRACI NASIL BELİRLENECEK?
Kiralamalar yapılırken, varsa arazinin bulunduğu yerdeki kişiler, yoksa odalar, sivil toplum kuruluşları üzerinden kiracılar belirlenecek. Onlarla da kira sözleşmeleri imzalanacak böylece kira süreci başlayacak.
Üçüncü aşamada kiralanan bu yerlerin gerçekten ekilip ekilmediği kontrol edilecek. Kiralama yapıldıktan sonra çeşitli tutanaklarla yer teslimleri sağlanacak. Bu çerçevede tarım faaliyetlerinin sürekliliği sağlanacak.
ŞARTLAR NELER?
Kiraya verilebilmesi için mal sahibinin gerçek veya tüzel kişi olması lazım. İki yıl üst üste işlenmemesi lazım. Bakanlık bunu sezonluk verecek. Hasat dönemleri dikkate alınacak ancak 1 Eylül ile 31 Ağustos’a kadar olan süreler çerçevesinde kiralamalar yapılacak. Arazinin vasfı değiştirilmeyecek ve tarımsal üretimde kullanılma şartı söz konusu olacak.
‘ARAZİLERİ KOMİSYON TESPİT EDECEK’
Arazileri tespit edecek komisyon önemli. 5 kişiden oluşuyor İl müdürlüğünde il müdür yardımcısı, şube müdürü gibi, ilçe müdürlüğünde ilçe müdür başkanlığında toplanacak. Arazi tespit komisyonları toplandıktan sonra ekonomik tarımsal üretim yapılacağı değerlendirilen parselleri teslim edecek. ‘Ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller hangileridir? Hangilerinin kiraya verilmesi makuldür?’ bunlara bakacaklar.
‘EN YÜKSEK TEKLİF VERENE KİRALANACAK’
Kiralama yapacak kişiler ilan edilen tarım arazilerini talep ediyorlarsa ilanların yayınlandığı süre içerisinde başvuru yapacaklar. Başvuru yapanlar içerisinde birden fazla istekli çıkarsa en yüksek teklifi verene, çıkmazsa da öncelikli gruplardan teklif verenlere değerlendirmeler yapılacak.
KİRA ÖDEMELERİ NASIL OLACAK?
Mülkiyet sahipliği bulunamayanlar olursa onların kira bedeli devlet bankalarında mevduat hesabına yatırılacak. Taraflar bulunuyorsa onların hesaplarına ödemeler yapılacak. Maliklerin hakkı saklı kalacak, alanın atıl kalmaması hedefleniyor.
ARAZİ SAHİPLERİ İTİRAZ EDERSE NE OLACAK?
Kiraya verilecek arazilerin duyuruları Bakanlık tarafından ilgili sayfalarda müdürlüklerde ilan edilecek. Mahalinde, elektronik ortamda, il müdürlüğü internet sitelerinde ilan edilecek. Arazi sahiplerinin itirazı varsa ‘Biz burayı dikeceğiz, ekeceğiz’ şeklinde taahhüt verirlerse Bakanlık kiralama işlemi yapmayacak. Hak sahipleri itiraz etmiyorsa Bakanlık burayı malikler adına kiraya verebiliyor olacak.
KİRACI SADECE TARIMSAL ÜRETİMDE Mİ KULLANACAK?
Oluşturulacak listeler kapsamlı. Kiralanacak tarım arazileri şeklinde liste oluşturulacak. Kiracıların yetiştirebilecekleri ürün ve ürün gruplarına yer verilecek. Arazinin vasfı değiştirilmeden, kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla kiralanabilecek. Üretim planlaması kapsamında yetiştirilecek ürün ve kiracı potansiyeli dikkate alınacak. Döneme göre, arazi türüne göre farklı ürün gruplarına da izin verilebilir. Tek bir ürün olmayabilir, çeşitli ürün grupları olabilir. Bu konuda Bakanlık yetkili olacaktır.”