NASA’nın Solar Dynamics Observatory (Güneş Dinamikleri Gözlemevi) son 24 saat içerisinde üç adet üst düzey X sınıfı Güneş patlaması (veya Güneş püskürtüsü) tespit etti. İlk ikisi yedi saat arayla meydana gelirken sırasıyla X1.9 ve X1.6 olarak derecelendirildiler. Mevcut 11 yıllık Güneş döngüsünün en güçlüsü olan üçüncüsü ise X6.3 olarak derecelendirildi. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi ve NASA geçici bozulma veya tamamen sinyal kaybı uyarısında bulundu. Güneş patlaması nedir?
Güneş patlamaları, Güneş püskürtüsü veya radyasyon patlamaları A, B, C, M ve X olarak 5 kategoriye ayrılıyor. M ve X sınıfı patlamalar ise en tehlikeli olanları olarak raporlanıyor. Bu aktiviteler genellikle Güneş lekelerinden kaynaklanıyor. Güneş lekeleri 11 yıllık Güneş döngüsünün zirvesine yakın zamanlarda daha fazla oluşuyor. Şu anki 25 numaralı döngünün bu yıl zirveye ulaşması bekleniyor. Ne kadar çok Güneş lekesi olursa, Güneş patlamaları için o kadar çok fırsatın doğduğu belirtiliyor. Güneş patlamaları, elektrik şebekelerini ve navigasyon sinyallerini bozabilirken uzay araçları ve astronotlar için risk oluşturabilir. Kısa dalga radyo kesintisine neden oldu
Güneş patlamalarıyla birlikte bunlara eşlik eden koronal kütle atımları (Taçküre kütle atımı – CME) da oluşuyor. CME’ler sistem boyunca ve Dünya’da atmosferik olaylara neden olabiliyor. X sınıfı Güneş patlamalarının üçü de Dünya’da (Hwaii ve Avustralya) kısa dalga radyo iletişiminde kesintiye neden olsa da üç patlama da bir CME oluşturmadı. Radyo kesintisinin yaşandığı yerlerde 30 MHz’in altındaki tüm frekanslarda sinyal kaybı yaşandı. Spaceweather.com’a göre patlamaların yaşandığı Güneş lekesinin önümüzdeki günlerde Dünya’ya yönelik daha fazla patlamaya yol açabilir. Raporda, her bir patlamada ortaya çıkan yoğun ultraviyole radyasyonun Dünya atmosferinin üst katmanlarının iyonlaşmasına yol açtığı ve bunun da iletişim kesintilerine neden olduğu belirtiliyor.
Güneş döngüsünün zirvesine yaklaşıyoruz
Güneş’te yaşanan aktiviteler, yıldızının doğal yaşamanın bir parçasıyken yaklaşık her 11 yılda bir gerçekleşen Güneş’in manyetik kutuplarının yer değiştirmesi sırasında sıklaşırlar. Bu döngü uzay havasını ve Güneş sistemimizdeki gezegenleri önemli ölçüde etkiler. Bu 11 yıllık döngü iki ana evreden oluşuyor: Maksimum ve minimum. Maksimum evresindeyken Güneş lekeleri ve Güneş patlamalarında artış gözlenir. 2024 yılı içinde Güneş maksimumuna ulaşılması beklendiğinden bu tip olayların daha sık yaşanacağının altı çiziliyor. Yaşanabilecek güçlü patlamalar ve CME’ler sonucunda kutuplarda veya gezegenin alt kısımlarında kuzey ışıklarının görülmesi bekleniyor.